Kan Covid-19 vliegwiel zijn voor omarming multifunctionele daken?
Eind jaren ’90 was ik al eens kort in dienst in de dakenmarkt en bezocht toen de Nationale Dakendag van de BDA in het Beatrixgebouw te Utrecht. Eén van de topics was het groene dak en alle maatschappelijke voordelen die daar mee gepaard gaan. Na een uitstapje van acht jaar in de civiele bouw kwam ik in 2007 weer terug in dakenland. Veel vooruitgang bleek er niet geboekt op dit onderwerp, het groene dak stond nog steeds op de agenda van de Nationale Dakendag. En nu 13 jaar later is er nog steeds niet veel veranderd, behalve dat de Nationale Dakendag een aantal jaren ter ziele is.
Waarom is het toch zo lastig om het platte dak standaard als vijfde gevel te beschouwen, als een nieuw maaiveld-niveau dat ingericht kan worden? Recentelijk heb ik interviews afgenomen met architecten. De kernvraag was: Wat is de invloed van de huidige Covid-19 pandemie op de visie van de binnenstedelijke architectuur en de platte dakenmarkt in het bijzonder. We richten onze woonhuizen deels in als kantoor, zitten minder op de weg en nemen digitaal deel aan vakbeurzen. We komen grotendeels onze eigen buurt niet meer uit. Dat moet toch consequenties hebben voor de ontwerpvisies van de toe komstige binnenstedelijke bouw? Kan Covid-19 het definitieve vliegwiel zijn voor de omarming van het multi-functionele dak?
Nog even terug naar mijn achtjarige afwezigheid uit de dakenbranche: er is wel degelijk wat gebeurd (ook in de jaren ’90) en als ik specifiek naar de EPDM-markt kijk, dan omarmen de leden van de VESP het multifunc tionele dak al decennia. Neem het groene recreatieve dak van de bibliotheek van de TU Delft, of het retentiedak van het Walterbos Complex in Apeldoorn, om maar twee uit-dagende voorbeelden te noemen. Toch geloof ik hier meer in een structurele wijziging van ons collectieve bouwbesef.
CHERRY PICKING
Ik denk ook niet dat de oplossing aan de producenten- kant gezocht moet worden. Wij willen namelijk wel. Initiatieven als Leven op daken, de website Kijk op Daken en het Nationale Dakenplan zijn daar goede voorbeelden van. Maar ze geven gelijk de crux weer: een multifunctioneel dak is niet een product maar een samengestelde afdichting. Een geheel van meerdere lagen, die gezamenlijk tot doel hebben een duurzaam waterdichte, isolerende en bouwfysische laag te vormen op het platte dak met functionele eigenschappen. Een nieuw maaiveld waar vervolgens de multifunctionaliteit op ingericht kan worden. Alleen ook hier geldt en daar zit de kern van het probleem: deze ketting
is zo zwak als de zwakste schakel.
Het platte dak is in Nederland een soort van open marktplaats. De verantwoordelijkheden uit de ontwerpfase van een gebouw worden niet overgedragen naar de uitvoeringsfase. Wat dat betreft is de situatie nu nog grotendeels hetzelfde als eind jaren ’90. Materialen worden nog steeds op product-niveau uitgewisseld. Als een EPDM dakbedekking wordt voorgeschreven in een multifunctioneel plat daksysteem, dan dient dat een doel en kun je niet zomaar deze laag omwisselen voor een andere. Het is goed dat er andere keuzes zijn, maar wissel dan het gehele systeem om en
doe niet aan cherry picking omwille van de prijs.
VERANDEREND INZICHT
Terug naar mijn interviews. Eén van de geïnterviewde architecten is werkzaam bij De Architecten Cie. Dit bureau ontwierp onder meer het ABN AMRO paviljoen Circl op de Zuidas, dat gezien wordt als één van de eerste echt circulaire demontabel ontworpen gebouwen in Nederland. Het heeft een multifunctioneel tuindak op verschillende niveaus, waar een dakbedekkingsconstructie met EPDM voor de waterdichting zorgt. De architect geeft in het interview zijn visie op de toekomstige binnenstedelijke ontwikkeling: gestapelde bouw met hybride functies en veel groen, waar op een functionele en ontspannende manier de woon- en werkfunctie gecombineerd kunnen worden en met ingerichte platte daken, verspringende balkons en patio’s. “We gaan de binnenstad definitief anders inrichten. Waar in het verleden de woonfunctie centraal stond, wordt het nu meer de combinatie van werken, wonen en recreëren.”
Dutch 
French